Οι δανειστές των Ελλήνων, με πρώτη τη Γερμανία, τα ήθελαν όλα απ’ την Ελλάδα.
Γελοιογραφία στο πλαίσιο της προπαγάνδας για να δεχτεί ο ελληνικός λαός τη διεθνή επιτροπεία. Είχε δημοσιευτεί σε αγγλική εφημερίδα και αναδημοσιεύτηκε από το «Άστυ» της Κυριακής 22 Φεβρουαρίου 1898, μία ημέρα μετά την ψήφιση του νόμου περί του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Η Θεσσαλία, σκλαβωμένη στους Τούρκους από τον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, θα απελευθερωθεί μόλις η Ελλάδα καταβάλει τις πολεμικές αποζημιώσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία…Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία εγγυώνται τη συγκεκριμένη ελληνική οφειλή και μας δανείζουν για να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας… Οι τρεις χώρες έχουν τη μορφή ναυτών, που αναφωνούν θυμωμένοι προς τον Τούρκο: «Αρκεί! Παλιάνθρωπε! Πάρε τον παρά σου και άφησε το κορίτσι»! Το αναγκαστικό αυτό δάνειο έσφιξε ακόμη περισσότερο τη θηλιά στο λαιμό των Ελλήνων…
Η διεθνής εποπτεία, όπως κομψά ονομάζεται η ουσιαστική εκχώρηση αρμοδιοτήτων, όχι μόνο οικονομικών, αλλά στην ουσία πολιτικών, στην τρόικα, με αφορμή τις ελληνικές οφειλές προς κράτη και ιδιώτες κερδοσκόπους, δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για την Ελλάδα. Πριν από σχεδόν 114 χρόνια τον Φεβρουάριο του 1898, η Ελλάδα έμπαινε σε διεθνή οικονομικό έλεγχο, εξαιτίας της χρεοκοπίας του 1893, των τεράστιων οφειλών από τα δάνεια σχεδόν όλου του 19ου αιώνα στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής αλλά και στους ιδιώτες, τράπεζες και φυσικά πρόσωπα. Ο νέος διεκδικητής ελληνικού χρήματος ήταν η Τουρκία, νικήτρια του σύντομου ελληνοτουρκικού πολέμου, του επιλεγόμενου ατυχή, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1897, που ακολούθησε την ελληνική κατοχή της Κρήτης. Η Ελλάδα βρέθηκε σε απόλυτη απομόνωση. Οι δανειστές πίεζαν να πάρουν όλα τα ποσά που είχαν δανείσει, η Τουρκία αξίωνε την άμεση καταβολή της αποζημίωσης των 95 εκατομμυρίων χρυσών φράγκων που είχε αναγκαστεί η Ελλάδα να συμφωνήσει ότι θα πλήρωνε, με βάση τη συνθήκη ειρήνης του Σεπτεμβρίου του 1897, την οποία επέβαλαν οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Στο άρθρο 2 της συνθήκης προβλεπόταν πως η καταβολή της αποζημίωσης δεν θα καθυστερούσε την ικανοποίηση των παλαιών δανειστών της Ελλάδος και προέβλεπε την ίδρυση επιτροπής Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου από αντιπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία, Αυστρία). Η Επιτροπή αυτή θα βρίσκονταν μονίμως στην Αθήνα και θα επέβλεπε την τήρηση των συμφωνιών, την εξόφληση των δανειστών της Ελλάδας και την καταβολή της αποζημίωσης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία! Η συμφωνία την οποία αναγκάστηκε να υπογράψει η Ελλάδα προέβλεπε επίσης ρήτρα σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα όφειλε να εξασφαλίσει την ψήφιση των όρων της από την ελληνική βουλή!
Οι εκπρόσωποι των μεγάλων δυνάμεων, προστάτες στην ουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά και των δικών τους συμφερόντων, εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα από τον Οκτώβριο του 1897, πριν καν ψηφιστεί το σχετικό νομοσχέδιο από την ελληνική βουλή, το οποίο οι ίδιοι συνέταξαν! Και από τις 21 Φεβρουαρίου 1898, όταν το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε τους όρους της συνθήκης και τους έκανε νόμο (όπως είχε… προαναγγελθεί από τη συνθήκη ειρήνης του Σεπτεμβρίου του 1897), εγκαταστάθηκαν πλέον κανονικά και με το νόμο περίπου ως κυβερνήτες στη χώρα…
Οι σκληροί Γερμανοί…
Ο τότε πρωθυπουργός Αλέξανδρος Ζαΐμης, μετέπειτα Ύπατος Αρμοστής Κρήτης και Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που είχε διαδεχθεί τον Σεπτέμβριο τον παραιτηθέντα Θεόδωρο Δηλιγιάννη, προσπάθησε να πετύχει μείωση της ξένης επέμβασης στη διοίκηση της χώρας. Άγγλοι, Γάλλοι, Ιταλοί κλπ, το συζητούσαν, αλλά η Γερμανία του Κάιζερ Γουλιέλμου Β’, που είχε τη σκληρότερη στάση, δεν το δέχτηκε.
Η Διεθνής Επιτροπή Ελέγχου, όπως ονομαζόταν, ανέλαβε καθήκοντα οικονομικής διαχείρισης, αλλά στην ουσία πολιτικής διοίκησης, αφού αποφάσιζε και για τις προσλήψεις, τις προαγωγές και τις μεταθέσεις στον δημόσιο τομέα, ενώ έλεγχε και υπέγραφε ακόμη και την αλληλογραφία!!! Τα δάνεια που όφειλε η Ελλάδα χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με την παλαιότητα τους και υπολογίστηκε τόσο ο τόκος για τα 4 χρόνια της πτώχευσης, από το 1893. Τα δάνεια σε καιρό πτώχευσης η Ελλάδα δεν τα αναγνώριζε, αλλά φυσικά οι αποφάσεις δεν ήταν πλέον δικές της… «Διευκολύνθηκε» για την περίοδο αυτή με το να χρεωθεί ένα πιο χαμηλό επιτόκιο… Επιβλήθηκε επίσης νέα ισοτιμία της δραχμής ως προς τα ξένα νομίσματα, που φυσικά ήταν ευνοϊκή για τους δανειστές, ενώ αφαιρέθηκε από την κυβέρνηση το δικαίωμα να κόψει χρήμα στο ελληνικό νομισματοκοπείο.
Στην ουσία καταργήθηκε η ελληνική κυβέρνηση και καταλύθηκε η εθνική κυριαρχία . Οι Έλληνες είχαν μπει επίσημα σε μια μορφή διεθνούς κατοχής. Φυσικά ο Ελληνικός στρατός υπήρχε μόνο στα χαρτιά, καθώς δεν υπήρχαν πόροι για την συντήρηση του, δεν αγοραζόταν πολεμικό υλικό, δεν γίνονταν ασκήσεις και η στρατιωτική θητεία είχε ελαχιστοποιηθεί.
Η πρώτη απόφαση που πήρε αφορούσε στην εκμετάλλευση των βασικών πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας ώστε τα έσοδα να χρησιμοποιηθούν για τα δάνεια. Έτσι στους ξένους επιτηρητές εκχωρήθηκαν, τα κρατικά μονοπώλια άλατος, πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιόχαρτων, σμύριδος, τσιγαρόχαρτου (θα απέφεραν, όπως υπολογίστηκε, 12.300.000 δραχμές, ο φόρος καπνού (6.600.000 δρ.), τα τέλη χαρτοσήμου (10.000.000 δρ.) και οι δασμοί του τελωνείου Πειραιά (10.700.000 δρ.)
Το εναλλακτικό σχέδιο, αν δεν γινόταν δυνατή η είσπραξη των ποσών αυτών, προέβλεπε την εκχώρηση των δασμών από τα τελωνεία, Λαυρίου (πρόβλεψη για είσπραξη 1,5 εκατ. δραχμών), Πατρών (2,4 εκατομ.), Βόλου (1,7 εκατομ.), Κέρκυρας (1,6 εκατομ.)
Όταν λειτούργησε η επιτροπή του Ελέγχου, οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις χορήγησαν νέο δάνειο 170.000.000 χρυσών φράγκων ώστε η Ελλάδα να πληρώσει την πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία για την πολεμική της ήττα και να αντιμετωπίσει το τρέχον υψηλό της έλλειμμα. Μας χορήγησαν δηλαδή δάνειο για να δυσχεράνουν ακόμη περισσότερο την ελληνική θέση, καθώς το επιτόκιο ήταν αρκετά υψηλό…
Ένα μεγάλο μέρος των εσόδων συλλέγονταν από την “Εταιρεία Διαχειρίσεως Μονοπωλίων”, η οποία ήταν εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.
Μέχρι… το 1978!!!
Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος διατηρήθηκε στη χώρα μέχρι τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά τα τελευταία δάνεια ξεπληρώθηκαν το…1978!! Τότε μάλιστα έκλεισε και το γραφείο του ΔΟΕ στην Αθήνα.
Τα πρώτα χρόνια, υπό την απίστευτη πίεση των μεγάλων δυνάμεων, έγιναν μερικά βήματα. Το δημόσιο χρέος συνολικά ανερχόταν σε 94.000.000 δραχμές περίπου, το οποίο αποπληρωνόταν με ετήσιες καταβολές 2.000.000 δραχμών. Αποφασίστηκε ακόμα να μη λάβει το κράτος άλλα δάνεια, έως ότου αποπληρωθούν τα παλιότερα. Από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των ετών 1899-1909 οι επτά είχαν πλεόνασμα. Τα ελλείμματα κατά τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας είχαν να κάνουν σε μεγάλο βαθμό με την προσπάθεια για την αναδιάταξη των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας, κίνηση απαραίτητη και με προοπτική, όπως απέδειξαν οι κατοπινές εξελίξεις.
Στη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα το δημόσιο χρέος είχε επιβαρυνθεί σε συνάρτηση με τα μεγάλα έξοδα των πολέμων αλλά και το γενικότερο κοινωνικό κόστος που προκαλούσαν. H δυνατότητα να καλυφθεί κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων ήταν ουσιαστικά ανέφικτη. Υπήρχε όμως η ελπίδα των μεταπολεμικών διευθετήσεων, κυρίως των συμμαχικών πιστώσεων, που θα βελτίωνε την κατάσταση των δημόσιων οικονομικών. Οι πιστώσεις αυτές μόνο κατά ένα μέρος τους έφτασαν, ενώ έπαψε οριστικά η ροή τους μετά το 1920 εξαιτίας και της πολιτικής αλλαγής που συνέβη τότε. Τα δημόσια οικονομικά δεν ήταν σε θέση να υποστηρίξουν τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Το κόστος αυξανόταν προοδευτικά, η εξασφάλιση εξωτερικής δανειοδότησης απέτυχε παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες. Έτσι, επιβλήθηκε εσωτερικό δάνειο, ενώ αργότερα διχοτομήθηκε το νόμισμα, για να καλυφθούν τα έξοδα μέχρι το φθινόπωρο του 1922.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου