Η γερμανική κυβέρνηση πρότεινε, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να διορισθεί Ευρωπαίος Επίτροπος για αντικατάσταση της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ενώ η διατύπωση αυτή της Γερμανικής πρότασης μπορεί να φαίνεται κατ’ αρχήν ακραία, όμως δεν είναι και παράλογη. Σύμφωνα με την Γερμανική πρόταση, ο Ευρωπαίος Επίτροπος, θα έχει εξουσία πάνω στον Ελληνικό προϋπολογισμό και την φορολογία. Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ελέγχει ήδη το ελληνικό νόμισμα, το ευρώ, η ενέργεια αυτή θα μεταφέρει αποτελεσματικά τον έλεγχο της ελληνικής κυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού όποιος ελέγχει τις δαπάνες της κυβέρνησης μιας χώρας, των φορολογικών συντελεστών και την νομισματική πολιτική της, ελέγχει επί της ουσίας αποτελεσματικά την εν λόγω χώρα. Η γερμανική πρόταση, επομένως, θα αναστείλει την ελληνική κυριαρχία και την δημοκρατική διαδικασία, σαν αντίτιμο για την οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα.Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέρριψε την πρόταση, το σκεπτικό της πρότασης δεν απέχει πολύ από τον «θάνατο» της χώρας, όπως αυτό απορρέει άμεσα από τη λογική της κατάστασης. Οι Έλληνες είναι στη μέση μιας οικονομικής κρίσης που έχει καταστήσει την Ελλάδα σε αδυναμία αποπληρωμής των χρημάτων τα οποία έχουν δανειστεί στην Αθήνα. Επιλογές τους είναι ή η άμεση χρεοκοπία ή να διαπραγματευτεί ένα συμβιβασμό με τους πιστωτές τους. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ε.Κ.Τ., διαχειρίζονται τις εν λόγω διαπραγματεύσεις.
Οποιαδήποτε διευθέτηση θα έχει τρία μέρη. Η πρώτη είναι μια συμφωνία με τους πιστωτές να παραιτηθούν από την επιστροφή μέρους του χρέους. Το δεύτερο είναι η οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση να βοηθήσει την αποπληρωμή του εναπομείναντος χρέους. Το τρίτο είναι μια συμφωνία από την ελληνική κυβέρνηση να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες, με αντίστοιχη αύξηση φορολογίας, έτσι ώστε να αποφευχθούν μελλοντικές κρίσεις κρατικού χρέους και την εξόφληση μέρος τουλάχιστον του χρέους.
Πτώχευση και το κράτος-έθνος
Οι Γερμανοί δεν εμπιστεύονται τους Έλληνες ότι θα κρατήσουν την οποιαδήποτε συμφωνία, ένα θέμα το οποίο δεν είναι παράλογο, δεδομένου ότι οι Έλληνες δεν ήταν πρόθυμοι να επιβάλουν τις προηγούμενες συμφωνίες. Επειδή υπάρχει αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης, η Γερμανία πρότεινε την αναστολή της ελληνικής κυριαρχίας με το να μεταφέρουν τον έλεγχο της χώρας σε ένα ευρωπαϊκό δέκτη. Αυτό θα ήταν μια αρκετά κανονική διαδικασία εάν η Ελλάδα ήταν μια εταιρεία ή ένα άτομο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, κάποιος διορίζεται μετά την αναδιάρθρωση του χρέους ή την πτώχευση, για να εξασφαλιστεί ότι μια εταιρεία ή άτομο θα συμπεριφερθεί με σύνεση στο μέλλον.
Για ένα κράτος-έθνος όμως η περίπτωση είναι διαφορετική. Βασίζεται σε δύο υποθέσεις. Το πρώτο είναι ότι το έθνος αποτελεί μια μοναδική νόμιμη κοινότητα της οποίας τα μέλη μοιράζονται μια σειρά από συμφέροντα και αξίες. Το δεύτερο είναι ότι η πολιτική κατάσταση προκύπτει, κατά κάποιο τρόπο από τη λαϊκή βούληση και ότι μόνο η λαϊκή βούληση έχει το δικαίωμα να καθορίσει τις δράσεις του κράτους. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι για την Ευρώπη, η αρχή της εθνικής αυτοδιάθεσης είναι μια θεμελιώδης ηθική αξία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ελλάδα είναι ένα έθνος και ότι η κυβέρνησή του, σύμφωνα με την αρχή αυτή, είναι αντιπροσωπευτική του έθνους και υπεύθυνη για τον ελληνικό λαό.
Οι Γερμανοί έτσι, προτείνουν ότι η Ελλάδα, ως μια κυρίαρχη χώρα, να μεταφέρει το δικαίωμά της στην εθνική αυτοδιάθεση, σε κάποιον «επιστάτη». Οι Γερμανοί ισχυρίζονται ότι, δεδομένης της αδυναμίας του ελληνικού κράτους, και κατ' επέκταση το ελληνικό δημόσιο, οι πιστωτές έχουν τη δύναμη και το ηθικό δικαίωμα, να αναστείλουν την αρχή της εθνικής αυτοδιάθεσης. Δεδομένου ότι το επιχείρημα αυτό γίνεται στην Ευρώπη, αυτή είναι μια βαθιά ριζοσπαστική ιδέα. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πώς φτάσαμε εδώ.
Η ευθύνες της Γερμανίας στην κρίση του χρέους
Υπήρχαν δύο αιτίες. Η πρώτη αιτία ήταν ότι οι Έλληνες της δημοκρατίας, όπως και πολλές δημοκρατίες, απαιτούν οφέλη για τους ανθρώπους από το κράτος, και οι πολιτικοί που επιθυμούν να εκλεγούν πρέπει να χορηγούν αυτά τα οφέλη. Υπάρχει λοιπόν μια εγγενής πίεση στο σύστημα να δαπανήσει υπερβολικά. Η δεύτερη αιτία αφορά την επιβολή της Γερμανίας ως τον δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα στον κόσμο. Περίπου το 40 τοις εκατό του γερμανικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος προέρχεται από τις εξαγωγές, το μεγαλύτερο δε μέρος τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για όλους τους συμμετέχοντες στην συζήτηση της δημοσιονομικής σύνεσης και φροντίδας, οι Γερμανοί έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον με δεδομένο την διευκόλυνση της κατανάλωσης και της ζήτησης για των εξαγωγών τους σε όλη την Ευρώπη. Χωρίς αυτές τις εξαγωγές, η Γερμανία θα βυθισθεί στην κατάθλιψη και στο χάος.
Ως εκ τούτου, οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν τους θεσμούς και τις πρακτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να διατηρήσουν τη ζήτηση των προϊόντων τους. Μέσα από την νομισματική ένωση, η Γερμανία επέτρεψε έτσι ώστε άλλα κράτη της ευρωζώνης να έχουν πρόσβαση σε πίστωση των οικονομιών τους, χωρίς αυτές οι οικονομίες να έχουν πραγματικά αυτό το δικαίωμα. Με αυτή την έννοια, η Γερμανία ενθαρρύνει τη ζήτηση για τις εξαγωγές της, μέσω της διευκόλυνσης ανεύθυνων πρακτικών δανεισμού σε όλη την Ευρώπη. Ο βαθμός στον οποίο οι γερμανικές ενέργειες ενθαρρύνουν τέτοιες απερίσκεπτες πρακτικές – την εποχή της γερμανικής βιομηχανικής παραγωγής ξεπερνά κατά πολύ την εγχώρια αγορά της, κάνοντας συνεχή κατανάλωση σε αγορές ζωτικής σημασίας για τη γερμανική οικονομική ευημερία εκτός Γερμανίας – δεν έχουν υλοποιηθεί πλήρως.
Αληθινή πολιτική λιτότητας στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ήταν καταστροφική για την γερμανική οικονομία, αφού μείωση της κατανάλωσης θα ήταν σε βάρος των γερμανικών εξαγωγών. Ενώ η ζήτηση από την Ελλάδα είναι μόνο ένα μικρό μέρος αυτών των εξαγωγών, η Ελλάδα είναι μέρος του ευρύτερου συστήματος - και η ορθή λειτουργία του συστήματος αυτού είναι σε μεγάλο βαθμό μέρος των στρατηγικών συμφερόντων της Γερμανίας. Οι Γερμανοί ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες εξαπάτησαν τους πιστωτές και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια πιο ολοκληρωμένη εξήγηση θα περιλαμβάνει και το γεγονός ότι οι Γερμανοί έκαναν πρόθυμα τα στραβά μάτια. Παρόλο που η Ελλάδα είναι μια ακραία περίπτωση, γενικό συμφέρον της Γερμανίας είναι να διατηρηθεί η ευρωπαϊκή ζήτηση - και έτσι να αποφύγουν συνετή πολιτική λιτότητας - όσο το δυνατόν περισσότερο.
Η Γερμανία σίγουρα ήταν συνένοχη στις πρακτικές δανεισμού, που οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση την Ελλάδα. Είναι πιθανόν, ότι οι Έλληνες αποκρύπτουν όλη την αλήθεια για την ελληνική οικονομία από τους πιστωτές τους, αλλά ακόμα κι έτσι, το γερμανικό αίτημα για αναστολή της ελληνικής εθνικής αυτοδιάθεσης είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό.
Κατά μία έννοια, η γερμανική πρόταση κάνει απλώς πολύ κοινό αυτό που ήταν πάντα η πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, για να έχουν μια αναδιάρθρωση του χρέους της, πρέπει να επιβληθούν σημαντικά μέτρα λιτότητας, τα οποία η Αθήνα έχει ήδη συμφωνήσει. Οι Γερμανοί θέλουν τώρα ο Ευρωπαίος επίτροπος που διορίστηκε, να εξασφαλίσει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα υλοποιήσει την υπόσχεση της. Κατά τη διαδικασία αυτή, με την εφαρμογή των κανόνων της διαχείριση της κρίσης του χρέους, θα οριοθετούν την βαθιά ελληνική δημοκρατία, με τη μεταφορά των θεμελιωδών στοιχείων της ελληνικής κυριαρχίας στα χέρια των Επιτρόπων, των οποίων κύριο ενδιαφέρον είναι η αποπληρωμή του χρέους και όχι τα πραγματικά Ελληνικά εθνικά συμφέροντα.
Η απόφαση της Αθήνας
Οι Έλληνες έχουν δύο επιλογές. Πρώτη επιλογή, είναι ότι μπορούν να αποδεχθούν την ευθύνη για τα υπό διαπραγμάτευση χρέη, με τους επιβαλλόμενους όρους και να προχωρήσουν στους περιορισμούς του προϋπολογισμού τους και να υφίσταται η διακριτική ευχέρεια κατά πόσον επιβάλλεται φόρος από τον Επίτροπο ή από μια λιγότερο επίσημη δομή. Δεύτερη επιλογή, είναι ότι μπορούν να αναστείλουν την πληρωμή του συνόλου των χρεών (χρεοκοπία). Όπως έχουμε μάθει από τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων, η πτώχευση έχει γίνει σεβαστή ως στρατηγική επιλογή. Ως εκ τούτου, οι Έλληνες πρέπει να εξετάσουν απλά τις συνέπειες της αθέτησης πληρωμών.
Η διαδικασία της πτώχευσης, μπορεί να τους δει να παγιώνονται έξω από τον κόσμο των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αλλά ακόμα και αν δεν κάνουν πιστωτικό γεγονός, θα είναι παρόντες στις αγορές αυτές, μόνο κάτω από τις πιο περιορισμένες συνθήκες, και στην πρωταρχική φάση προς όφελος των πιστωτών. Επιπλέον, όπως πολλές εταιρείες έχουν βρεθεί στην θέση αυτή, ο δανεισμός γίνεται πιο ελκυστικός μετά από πιστωτικό γεγονός, δεδομένου ότι ανοίγει το δρόμο για νέες συνθήκες χρέους μετά από χρεοκοπία. Δεν είναι σαφές ότι κανείς δεν θα δανείσει στην Ελλάδα μετά από ένα πιστωτικό γεγονός. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις της σχετικά με το χρέος της αρκετές φορές και έτσι κατάφερε να επανακτήσει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές δανεισμού.
Πιο σημαντικά, χρεοκοπώντας θα επέτρεπαν στην Ελλάδα την αποφυγή της εξάπλωσης της εσωτερικής πολιτικής κρίσης της, χάνοντας έτσι ένα μέρος από την εθνική της κυριαρχία. Μεγάλο μέρος της πολιτικής κρίσης στο εσωτερικό της Ελλάδας, πηγάζει από την αντιπάθειά του ελληνικού κοινού για λιτότητα. Αλλά ένα άλλο μέρος, το οποίο θα έρθει στο προσκήνιο στο πλαίσιο της γερμανικής πρότασης, είναι ότι οι Έλληνες δεν θέλουν να χάσουν την εθνική τους κυριαρχία. Στην μακρόχρονη ιστορία τους, οι Έλληνες έχουν χάσει την κυριαρχία τους σε εισβολείς, όπως οι Ρωμαίοι, οι Οθωμανοί και, πιο πρόσφατα, των Ναζί. Η σκληρή γερμανική κατοχή εξακολουθεί να ζει στις ελληνικές αναμνήσεις. Η έννοια της εθνικής αυτοδιάθεσης, δεν είναι εκ των πραγμάτων μια αφηρημένη έννοια για τους Έλληνες. Συν την απώλεια της λιτότητας που επιβλήθηκε από ξένες δυνάμεις, θα δημιουργήσει μια εσωτερική κρίση στην οποία η Ελληνική ‘πολιτεία – κυβέρνηση και κοινοβούλιο’, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως οικονομική και πολιτική εχθρός των ελληνικών εθνικών συμφερόντων, μαζί με τον επίτροπο ή κάποιον άλλον μηχανισμό. Το πολιτικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι εκρηκτικό.
Δεν είναι σαφές αν οι Έλληνες δεν θα επιλέξουν την χρεοκοπία. Η συγκεκριμένη τιμή του ορισμού χρεοκοπία – αναγκάζονται να χρησιμοποιούν το εθνικό τους νόμισμα, αντί του ευρώ – στην πραγματικότητα θα αυξήσει την εθνική τους κυριαρχία. Θα υπάρξει οικονομικός πόνος, αν οι Έλληνες συνεχίσουν με το ευρώ, και θα υπάρξει οικονομικός πόνος, αν οι Έλληνες αφήσουν το ευρώ; Οι πολιτικές επιπτώσεις από την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας, όπως και ο οικονομικός πόνος θα μπορούσε εύκολα να είναι συντριπτικές. Η χρεοκοπία, ενώ είναι επώδυνη για την Ελλάδα, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι λιγότερο επώδυνη από την εναλλακτική λύση.
Το γερμανικό Δίλημμα
Οι Γερμανοί είναι σε δίλημμα. Από τη μία πλευρά, η Γερμανία είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη όπου οι πολίτες θα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά μέτρα γενικής λιτότητας σε ταραγμένα κράτη και τη συνακόλουθη μείωση της ζήτησης. Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί να ανεχθεί απλά ελληνικού τύπου αδιαφορία για δημοσιονομική σύνεση. Η Γερμανία πρέπει να έχει μια δομημένη λύση που να διατηρεί σε κάποιο βαθμό τη ζήτηση σε χώρες όπως η Ισπανία ή η Ιταλία; Οι Γερμανοί πρέπει να δείχνουν ότι υπάρχουν επιπτώσεις στην περίπτωση που δεν συμμορφώνονται με την ομαλή διαχείριση του χρέους, χωρίς πιστωτικό γεγονός. Πάνω απ όλα, οι Γερμανοί πρέπει να προσπαθήσουν για την διατήρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μπορούν να απολαύσουν μια ευρωπαϊκή ζώνη ελεύθερου εμπορίου. Υπάρχει έτσι μια εγγενής ένταση μεταξύ της διατήρησης του συστήματος και την επιβολή της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Η Γερμανία αποφάσισε να θέσει ως παράδειγμα τους Έλληνες. Το γερμανικό κοινό έχει προπαγανδισθεί εν πολλοίς από την αφήγηση του Βερολίνου περί της ελληνικής υποκρισίας και της Γερμανίας αθωότητας. Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προσπάθησε να πλαισιώσει την συζήτηση με αυτόν τον τρόπο, και έχει πετύχει. Ο βαθμός στον οποίο το γερμανικό κοινό έχει επίγνωση της πολυπλοκότητας ή τις συνέπειες μιας γενικευμένης λιτότητας για τη Γερμανία είναι λιγότερο σαφής. Η Μέρκελ πρέπει να δώσει σήμερα στο γερμανικό κοινό απαντήσεις σε ερωτήσεις περί διάσωσης και βλέπει την Ελλάδα ως απλώς ανεύθυνη. Η συνθηκολόγηση από την Ελλάδα είναι απαραίτητη γι αυτήν ως θέμα εσωτερικής πολιτικής.
…Η γερμανική κίνηση σε θέματα εθνικής κυριαρχίας, έθεσε τον πήχη ψηλότερα στην κρίση του χρέους, δραματικά. Ακόμα κι αν οι Γερμανοί απλά κάνουν πίσω από το αίτημα αυτό, το ελληνικό κοινό υπενθύμισε και υπενθυμίζει συνεχώς αρκετά ισχυρά, ότι η ελληνική δημοκρατία βρίσκεται πραγματικά σε κίνδυνο. Ενώ η Ελλάδα μπορεί να δανειστεί ανεύθυνα, αν το αντίτιμο αυτής της συμπεριφοράς αποδίδει την κυριαρχία σε ένα μη εκλεγμένο επίτροπο-«επιστάτη», τότε το αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής, δεν θα είναι μόνον η πρόκληση των ελληνικών αρχών, αλλά θα φέρει την Ευρώπη σε μια νέα κρίση.
Αυτή η κρίση θα είναι πολιτική, καθώς η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση ήταν πάντα στο προσκήνιο και θα είναι τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Στη νέα κρίση, το χρέος κυρίαρχων ζητημάτων μετατρέπεται σε απειλές για την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία. "Αν χρωστάω πάρα πολλά χρήματα και υπάρχει δυσπιστία έναντι των πιστωτών, χάνεται το δικαίωμα της εθνικής αυτοδιάθεσης για τα πιο σημαντικά θέματα". Δεδομένου ότι η Γερμανία ήταν η ιστορική εφιάλτης για το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, και είναι η Γερμανία εκείνη η οποία πιέζει προς αυτό το δόγμα, το αποτέλεσμα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι εκρηκτικό. Θα μπορούσε πιθανώς να είναι το αντίθετο από αυτό που χρειάζεται η σημερινή Γερμανία…
Η Γερμανία πρέπει να έχει μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου στην Ευρώπη. Η Γερμανία θα πρέπει επίσης να επιδιώκει ισχυρή ζήτηση στην Ευρώπη. Η Γερμανία θέλει σύνεση και στις πρακτικές δανεισμού. Και για την Γερμανία δεν πρέπει να δούμε μια επιστροφή στην αντι-γερμανική αίσθηση των προηγούμενων εποχών. Αυτές είναι οι διάφορες ανάγκες, και μερικές απ’ αυτές είναι αμοιβαία αποκλειόμενες. Κατά ένα τρόπο, το θέμα είναι η Ελλάδα. Αλλά όλο και περισσότερο, είναι οι Γερμανοί που είναι το ερωτηματικό. Πόσο μακριά είναι πρόθυμοι να πάνε, και δεν κατανοούν πλήρως τα εθνικά τους συμφέροντα; Ολοένα και περισσότερο, η κρίση αυτή παύει να είναι μια ελληνική ή ιταλική κρίση. Πρόκειται για μια κρίση του ρόλου που θα παίξει η Γερμανία στην Ευρώπη στο άμεσο μέλλον. Οι Γερμανοί διαθέτουν πολλά χαρτιά στα χέρια τους, και αυτό είναι το πρόβλημά τους: Με τόσες πολλές επιλογές, θα πρέπει να πάρει σκληρές αποφάσεις - και ότι δεν έρχονται πλέον εύκολα θέματα για τη μεταπολεμική Γερμανία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου