ΔΕΚΟ: Οι πολιτικές ευθύνες

άρθρο της Σοφίας Βούλτεψη
Οι ΔΕΚΟ υπήρξαν πάντοτε η μεγάλη πληγή των προϋπολογισμών. Αλλά πίσω από όλες τις ανωμαλίες βρίσκεται το πολιτικό προσωπικό της χώρας. Ούτε οι δημόσιες επιχειρήσεις φαλίρισαν μόνες τους, ούτε οι υπάλληλοι που εργάζονται σ’ αυτές προσέλαβαν τους εαυτούς του, ούτε οι διοικητές τους είδαν φως και μπήκαν. Από την έρευνα που ακολουθεί, θα διαπιστώσετε και πού πήγαν τα λεφτά και ποιοι ευθύνονται για όλα αυτά. Για να μην  παριστάνουν κάποιοι τους διαπορούντες και τους σωτήρες. 

Εδώ και μια τριακονταετία έχει στηθεί ένα πρωτοφανές πανηγύρι, αλλά ουδείς – μέχρι την στιγμή που η χώρα χρεοκόπησε και εγκαταστάθηκε ο ελεγκτικός μηχανισμός της τρόικας – σκέφθηκε ή μπόρεσε να κάνει κάτι κόντρα στο πελατειακό κράτος. Φυσικά, δεν πρόκειται ποτέ κανείς να απολογηθεί για τα χάλια. Τον Φεβρουάριο του 2002, ψηφίστηκε νόμος που απήλλασσε όλα τα μέλη των Δ.Σ. των ΔΕΚΟ της προηγηθείσας εικοσαετίας για πράξεις ή παραλείψεις τους που ζημίωσαν τις επιχειρήσεις που είχαν αναλάβει να διοικήσουν! Ποιοι έφεραν τον επαίσχυντο αυτόν νόμο στη Βουλή και ποιοι τον ψήφισαν; Δεν πάει πολύς καιρός από τότε – ούτε δέκα χρόνια. Να είστε δε βέβαιοι ότι πολλοί από αυτούς, τώρα διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους υπέρ της αναδιάρθρωσης και του εξορθολογισμού των ΔΕΚΟ. Και αφού τους αθώωσαν όλους καλά – καλά (ουσιαστικά αθωώνοντας τους εκλεκτούς τους, τους οποίους είχαν τοποθετήσει σ’ αυτές τις θέσεις για λόγους πελατειακούς και όχι μόνο), μετά έπρεπε να κάνουν κάτι και για τις επιχειρήσεις που τα «μακριά χέρια» τους είχαν καταβαραθρώσει.....

Με εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου

Την άνοιξη του 2003, από την ετήσια έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας προέκυψε ότι το 2002 αυξήθηκε κατά 275,7% ο καθαρός δανεισμός των ΔΕΚΟ, έναντι του 2001. Ετήσια έκθεση Ν. Γκαργκάνα, διοικητή ΤτΕ. Κατά 275,7% αυξήθηκε ο καθαρός δανεισμός των ΔΕΚΟ το 2002 έναντι του 2001. 

Το 2003 τα δάνεια των ΔΕΚΟ εκτινάχθηκαν σε ύψος 2,3 δις ευρώ, ενώ για την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων που είχαν καταρτίσει για το 2004 απαιτείτο επιπλέον δανεισμός ύψους 1 δις ευρώ (Βήμα, 15 Νοεμβρίου 2003). Μέχρι το τέλος του έτους το ύψος των δανείων αυτών, που τότε δεν το προσμετρούσαν στο δημόσιο χρέος (κάτι που έκαναν για πρώτη φορά φέτος) έφτασε τα 11 δις ευρώ.

Ο ΟΣΕ μέχρι το τέλος του 2002 είχε δανειστεί 2,2 δις ευρώ και ο ΟΑΣΑ 1,028 δις ευρώ. Η Ολυμπιακή χρωστούσε 389,5 εκ ευρώ, ενώ η ΔΕΗ είχε εισαχθεί στο Χρηματιστήριο, αλλά είχε δανειστεί περισσότερα από 900 εκ ευρώ. Έτσι, το 2003, αποφασίστηκε ο τριπλασιασμός του ορίου εγγυήσεων που παρείχε (και εξακολουθεί να παρέχει) το Δημόσιο σε διάφορους φορείς του. Εκείνη ακριβώς την χρονιά, οι εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου (δηλαδή των Ελλήνων φορολογουμένων που σήμερα στενάζουν ξανά) προς τις ΔΕΚΟ, έφθασαν το 1,8 δις ευρώ, ενώ ο στόχος ήταν οι εγγυήσεις αυτές να μην ξεπεράσουν τα 550 εκ. ευρώ. 

Και να σκεφθεί κανείς ότι πριν τριπλασιαστούν με νόμο οι εγγυήσεις, είχε ακουστεί άλλος ένας πομφόλυγας. Με θορυβώδη τρόπο είχε εξαγγελθεί ο… περιορισμός των εγγυήσεων. Αλλά όσο θορυβωδώς είχε εξαγγελθεί η μείωση των εγγυήσεων, τόσο αθόρυβα αυτές… τριπλασιάστηκαν! Στο μεταξύ, το 2003 (χρονιά της «Ισχυρής Ελλάδας» για να μην ξεχνιόμαστε), τα έσοδα των ΔΕΚΟ έπεσαν κατά 43%, ενώ το 2004, παρουσιάστηκε πτώση εσόδων της τάξης του 32%. Την ίδια ώρα, οι εκθέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου μαρτυρούσαν όργια για τα οποία δεν ενδιαφερόταν κανείς: Υπερωρίες που ξεπερνούσαν τις εργάσιμες ημέρες. Καταβολή μεταπτυχιακών επιδομάτων πριν από τη λήψη του τίτλου. Καταβολή σε υπαλλήλους πριμ για απόδοση ενώ βρίσκονταν σε αργία, πρόσληψη συμβασιούχων για κάλυψη θέσεων υπαλλήλων που βρίσκονταν σε άδεια, οι οποίοι μετά έπαιρναν και αυτοί με τη σειρά τους ανάλογη άδεια και έμενε ακάλυπτη η υπηρεσία (έκθεση για το 2002-2003). 

Φυσικά, ούτε μόνοι τους πήγαν και πήραν τα επιδόματα και τα πριμ, ούτε μόνοι τους προσελάμβαναν συμβασιούχους για να καλύπτουν τις άδειές τους. Όταν την διακυβέρνηση ανέλαβε η Νέα Δημοκρατία, το αίσχος του χρέους του ΟΣΕ ήταν απολύτως γνωστό. Τον Μάιο του 2004, τα ελλείμματά του είχαν ήδη φθάσει στα 4 δις ευρώ, που την επόμενη χρονιά έγιναν αμέσως-αμέσως πέντε, καθώς έληξαν δάνεια πενταετίας και δεκαετίας.

Οι χρυσοί μισθοί 

Και ενώ όλα αυτά ήσαν γνωστά, το υπουργείο των Οικονομικών μας ενημέρωνε τον Ιούνιο του 2005 πως η μέση δαπάνη σε μισθούς κατά υπάλληλο σε όλες τις δημόσιες επιχειρήσεις είχε ανέλθει την προηγούμενη χρονιά στα 41.086 ευρώ ετησίως, όταν ο μέσος ακαθάριστος μισθός της ελληνικής οικονομίας ήταν 23.326 ευρώ. 

Συγκεκριμένα: Στις εισηγμένες δημόσιες επιχειρήσεις ο μέσος ετήσιος μισθός ήταν 45.757.

Ακόμη πιο συγκεκριμένα: Στα ΕΛΠΕ ο μέσος ετήσιος μισθός ήταν 65.287, στον ΟΛΠ ήταν 61.331, στον ΗΣΑΠ 57.586, σε ΕΚΟ – ΕΛΔΑ 54.937, στη ΔΕΠΑ 54.009. Την ίδια ώρα, η χώρα μας κατείχε την 23η θέση μεταξύ 30 χωρών-μελών του ΟΟΣΑ όσον αφορά στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα. Ούτε μόνοι τους πήγαν και πήραν αυτούς τους μισθούς οι εργαζόμενοι σ’ αυτές τις επιχειρήσεις, ούτε είχαν κανέναν λόγο να αρνηθούν όσα επιτύγχαναν τα συνδικαλιστικά τους σωματεία. Απλώς, οι κύριοι και οι κυρίες που υποδύονταν τους πολιτικούς, φρόντιζαν να κρατούν ευχαριστημένους τους κομματικούς στρατούς που είχαν διορίσει και εξέθρεφαν, για να εξασφαλίζουν την επανεκλογή τους. Ανάλογα είχαν δασκαλέψει και τους εκλεκτούς τους. Είναι πλέον παροιμιώδης η φράση πρώην Προέδρου της ΔΕΗ (Δ. Παπούλιας) που κατά την απολογία του είπε: «Ας πληρώσει και κανένα πρόστιμο το Δημόσιο». 
Ο κ. Παπούλιας, που υπήρξε Πρόεδρος σε πολλές ΔΕΚΟ επί ΠΑΣΟΚ, στο βιβλίο του «Χρυσάφι είναι το Δημόσιο», αναφέρθηκε αργότερα στην μεγάλη κοινωνική και οικονομική αξία των δημοσίων επιχειρήσεων. Αλλά για να καταλάβουμε τι συνέβαινε, ο ίδιος περιγράφοντας την ΕΤΒΑ, της οποίας επίσης υπήρξε Πρόεδρος, γράφει πως ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από τράπεζα (μετά από κυβερνητικές πιέσεις δίνονταν δάνεια που δεν έπρεπε να δοθούν, γίνονταν άχρηστοι διορισμοί και μη κερδοφόρες δραστηριότητες, ενώ η «εξυγίανσή» της μέχρι να ιδιωτικοποιηθεί κόστισε 2 δις ευρώ. Τον Ιούνιο του 2005 τα ΕΛΠΕ απέσυραν τις προτάσεις για αλλαγές στη συλλογική σύμβαση, αλλά κηρύχθηκε δεκαήμερη απεργία κατά της πρότασης της διοίκησης για μείωση του μισθού στους νεοπροσλαμβανόμενους. Παράλληλα αποκαλύφθηκε ότι υπήρχαν εργαζόμενοι που εργάζονταν μόνο 193 ημέρες το χρόνο και άλλοι (όχι διευθυντικά στελέχη) με ετήσιες αποδοχές από 85.000 ως 124.000 ε που έφθαναν τις 140.000 ευρώ με τις υπερωρίες. 

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, μέσα σε έναν μόλις χρόνο, από το 2003 ως το 2004, οι προβληματικές δημόσιες επιχειρήσεις είδαν τα ελλείμματά τους να αυξάνονται κατά περίπου 20%, με την αύξηση των ανεξόφλητων δανείων τους να αγγίζει το 30%. Το 2005, μόνο για τα χρέη των 13 προβληματικών ΔΕΚΟ, το κράτος πλήρωσε περίπου 4,5 δις ευρώ, δηλαδή την μισή Ολυμπιάδα. 

Και ενώ η κατάρρευση είχε πλέον γίνει ολοφάνερη, τον Ιούλιο του 2005 η διοίκηση του ΟΣΕ συνέχισε να προσφέρει αυξήσεις της τάξης του 5%, αλλά και πάλι να προκαλεί την οργή της Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών, καθώς η απόφαση να σπάσει ο οργανισμός σε… επτά (μιλάμε για μεγάλους εγκεφάλους) θυγατρικές περιελάμβανε και την απόφαση να μην υπάρξει δέσμευση για διατήρηση των εργασιακών και μισθολογικών σχέσεων. 

Σύμφωνα με την έκθεση του ΑΣΕΠ που δόθηκε στην δημοσιότητα τον Νοέμβριο του 2005, το 2000 ήταν η χρονιά που μόνο το 20% των φορέων που ελέγχθηκαν όσον αφορά στις προσλήψεις ήσαν εντάξει. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, από το 1994 μέχρι το 2004 πραγματοποιήθηκαν 422.038 προσλήψεις στο Δημόσιο για τις διαδικασίες των οποίων το ΑΣΕΠ είχε τη δυνατότητα να εκφράσει γνώμη. Από αυτές, αν εξαιρέσουμε τους διαγωνισμούς για την πρόσληψη εκπαιδευτικών, η πολιτεία επέλεξε την αδιάβλητη διαδικασία των γραπτών διαγωνισμών για να προσλάβει μόλις 14.004 εργαζόμενους! Τον Μάιο του 2005, κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του 2004 στα ΕΛΠΕ, πληροφορηθήκαμε πως η επιχείρηση έχασε 350 εκ ευρώ σε προβληματικές επενδύσεις στην ΠΓΔΜ και στο Μαυροβούνιο, που πληρώσαμε αδιαμαρτύρητα για… να μην χαλάσουμε τις σχέσεις μας με τις χώρες αυτές! 

Την ίδια ώρα αποκαλύπτοντας και τα χαΐρια της Αρμεντέλ, της θυγατρικής του ΟΤΕ που κατείχε το μονοπώλιο των τηλεπικοινωνιών. Μάθαμε έτσι ότι 11 Έλληνες εργαζόμενοι στην Αρμεντέλ κέρδιζαν όσα 2.000 Αρμένιοι εργαζόμενοι, την ώρα που στην Αρμενία οι προπληρωμένες κάρτες SIM πωλούνταν στην μαύρη αγορά! Επί Νέας Δημοκρατίας, απλώς οι ένδεκα μονοφαγάδες μειώθηκαν σε έξι!  Ως γνωστόν, το 1998 ο ΟΤΕ αγόρασε το 90% της μονοπωλιακής Αρμεντέλ με  νομική κατοχύρωση μονοπωλίου για 15 χρόνια.  Η εξαγορά κόστισε στον ΟΤΕ 142 εκ δολάρια, την ώρα που η μοναδική άλλη προσφορά προερχόταν από γαλλική εταιρία που πρόσφερε τα μισά χρήματα. Ο ΟΤΕ διπλασίασε αμέσως την προσφορά, μήπως και χάσει. 
Αποτέλεσμα:  Ο Αρμένιος υπουργός Δικαιοσύνης Νταβίτ Χαρουτιουνιάν καταγγέλλει εσωτερική διαφθορά και κακό μάνατζμεντ, λέγοντας ότι πολλά ανομήματα οφείλονται στην δράση των προμηθευτών. 

Τον Αύγουστο του 2005 μάθαμε και για τις «ασθένειες της Μυκόνου»: Στην Ολυμπιακή, πληροφορηθήκαμε ότι περισσότερες από 4.000 μέρες επιπλέον άδειας λόγω ασθενείας έλαβαν 378 ιπτάμενοι συνοδοί και φροντιστές μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού. Εμφανίσθηκαν μαζικές ασθένειες από την 1η Ιουνίου έως τις 28 Αυγούστου. 

Στον ΟΛΠ πάλι, από το 1983 και χωρίς να τηρηθεί καμιά αξιοκρατική διαδικασία έγιναν 1.182 διορισμοί. Με φωτογραφικό, βέβαια, τρόπο για να παρακάμπτεται το ΑΣΕΠ. Την ίδια ώρα, ο δανεισμός του ΟΣΕ αυξανόταν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 22,44% και το 2005 δανείστηκε με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου πάνω από 1 δις ευρώ, χωρίς να ανησυχεί κανείς! 

Ούτε ανησύχησε κανείς όταν έγινε γνωστό πως το 2005 το ετήσιο διαχειριστικό έλλειμμα του ΟΑΣΑ ήταν 350 εκ ευρώ, ενώ από το σύνολο των δαπανών το 64,2% διετίθετο για την μισθοδοσία του προσωπικού. Ούτε όταν επίσης έγινε γνωστό ότι ο μέσος ετήσιος δανεισμός των συγκοινωνιακών φορέων αυξανόταν με ρυθμό 28%, ενώ τα ανεξόφλητα δάνεια, πλήρως εγγυημένα από το ελληνικό Δημόσιο, υπερέβαιναν το 1,1 δις ευρώ, επιβαρύνοντας το χρέος. 

Δανεισμός – μαμούθ 

Φυσικά, κάποιοι από τους πολιτικούς μας, θεώρησαν φυσιολογικό τον δανεισμό – μαμούθ για τις ΔΕΚΟ το 2005. Οι δανειακές τους ανάγκες εκείνη την χρονιά ήταν 2,1 δις ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε στο 50% των συντάξεων που χορηγούνταν στο σύνολο των συνταξιούχων. Από αυτά, τα 834 εκ ευρώ αφορούσαν πληρωμές χρεολυσιών προηγουμένων ετών. Αλλά και οι προηγούμενοι το θεώρησαν αυτό φυσιολογικό! 

Το 2005, 24 από τις 42 μη εισηγμένες δημόσιες επιχειρήσεις εμφάνισαν έλλειμμα 958,6 εκ ευρώ με πρωταθλητής τον ΟΣΕ που έκλεισε την χρονιά με έλλειμμα 630 εκ ε. Αλλά και αυτό θεωρήθηκε φυσιολογικό. 

Όπως φυσιολογικό θεωρήθηκε, να ψηφιστεί ο νόμος 2874 του 2000, που προέβλεπε άδεια για υπερωριακή απασχόληση πέραν των 120 ωρών (με προσαύξηση 100%). Ενός νόμου που έκαναν χρήση μόνο οι ΔΕΚΟ! 

Τον Δεκέμβριο του 2005 το υπουργείο των Οικονομικών ξαναέδωσε στοιχεία: Η μέση μισθολογική δαπάνη ανά εργαζόμενο στις ΔΕΚΟ (εισηγμένες και μη) ανερχόταν το 2004 σε 2.935 ε το μήνα (ακαθάριστες αποδοχές, υπερωρίες και λοιπά έξοδα προσωπικού). Στις εισηγμένες η μέση μισθολογική δαπάνη ήταν 3.268 ε στις μη εισηγμένες 2.600 ευρώ. 

Συγκεκριμένα:

Στη ΔΕΗ υπηρετούσαν 29.967 υπάλληλοι με μηνιαία έσοδα ο καθένας 3.076 ευρώ σε αμοιβές και έξοδα. Στα ΕΛΠΕ, υπηρετούσαν 2.645 υπάλληλοι με μέσες μηνιαίες αποδοχές ο καθένας 4.663 ευρώ. Στην ΕΥΑΘ, 573 υπάλληλοι, με αποδοχές της τάξης των 2.859 ευρώ. Στην ΕΥΔΑΠ, 4.248 υπάλληλοι με 3.244 ευρώ. Στον ΟΛΘ, 628 εργαζόμενοι με 3.279 ευρώ. Στον ΟΛΠ, 1.622 υπάλληλοι με 4.381 ευρώ. Στον ΟΠΑΠ 592 υπάλληλοι με 3.373 ευρώ. 

Όσον αφορά στις μη εισηγμένες:

Στην Ασπροφός, 191 υπάλληλοι με 3.189 ευρώ. Στην ΔΕΠΑ, 304 υπάλληλοι με 3.864 ευρώ. Στην ΕΑΒ, 2.827 υπάλληλοι με 3.073 ευρώ. Στην ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ, 2.342 υπάλληλοι με 2.443 ευρώ. Στην ΕΘΕΛ, 6.473 υπάλληλοι με 2.514 ευρώ. Στην ΕΚΟ-ΕΛΔΑ, 722 υπάλληλοι με 3.924 ευρώ. Στην ΕΛΤΑ, 11.589 υπάλληλοι με 2.253 ευρώ. Στην ΕΡΤ, 2.415υπάλληλοι με  3.226 ευρώ. Στην ΗΛΠΑΠ, 1.685 υπάλληλοι με 2.568 ευρώ. Στην ΗΣΑΠ, 1.377 υπάλληλοι με  4.113 ευρώ. Στην ΟΑΣΑ, 258 υπάλληλοι με  2.532 ευρώ. Στον ΟΔΙΕ, 470 υπάλληλοι με 2.846 ευρώ. Στον ΟΣΕ, 8.438 υπάλληλοι με 2.628 ευρώ. Στον ΟΣΚ, 364 υπάλληλοι με 2.396 ευρώ. Στον ΔΕΘ, 46 υπάλληλοι με  2.984 ευρώ. Στον ΕΛΟΤ, 79 υπάλληλοι με 3.094 ευρώ. Στην ΕΟΜΜΕΧ, 251 υπάλληλοι με 2.661 ευρώ. Στον ΕΟΤ, 553 υπάλληλοι με 2.147 ευρώ. Στον ΕΟΦ,  232 υπάλληλοι με 2.711 ευρώ. Στην ΙΓΜΕ, 716 υπάλληλοι με 3.178 ευρώ. Στον ΟΔΔΥ,  169 υπάλληλοι με 2.654 ευρώ. Στον ΟΕΔΒ, 186 υπάλληλοι με 1.478 ευρώ. Στα ΤΕΟ, 617 υπάλληλοι με 2.090 ευρώ. 

Παρ’ όλα αυτά, έγινε σκοτωμός κατά την ψήφιση του άρθρου 14 για τις ΔΕΚΟ, που δεν σταμάτησαν ποτέ να κρατούν ψηλά την σημαία του πληθωρισμού. Το 2003, για παράδειγμα, η μέση αύξηση των τιμολογίων των ΔΕΚΟ  ήταν 3%, έναντι μέσου πληθωρισμού 3,5%. Η μέση αύξηση των τιμολογίων ύδρευσης ήταν 6,1% και των ταχυδρομικών τελών 5,2%, του υγραερίου 5,1%, της ΔΕΗ 2,9%, των αστικών συγκοινωνιών 1,2%. Το 2002 τα τιμολόγια ύδρευσης αυξήθηκαν κατά 3,7%, το 2001 κατά 6,8%. Τα ταχυδρομικά τέλη αυξήθηκαν το 2002 κατά 9,9% και το 2001 κατά 15,5%. Οι αυξήσεις στα εισιτήρια της Ολυμπιακής κατά 1,6% το 2003, 7,7% το 2002, 9,2% το 2001. Μείωση υπήρξε μόνο στα τηλεφωνικά τέλη για να αντέξει ο ΟΤΕ στον ανταγωνισμό. Αυξήθηκαν, όμως, άλλες χρεώσεις, όπως τα πάγια τέλη. 

Και ενώ όλα ήσαν φυσιολογικά – προφανώς, διότι διαφορετικά κάτι θα είχε αλλάξει – φθάσαμε στο 2006, οπότε πληροφορηθήκαμε ότι οι ζημιές στις μη εισηγμένες ΔΕΚΟ από 410 εκ ευρώ το 2000, το 2006 ξεπέρασαν το 1 δις ευρώ. Παράλληλα, οι δαπάνες μισθοδοσίας αυξήθηκαν κατά 48,5%, με τον αριθμό των εργαζομένων σχεδόν αμετάβλητο (44.000 άτομα). Την ίσια περίοδο στις εισηγμένες οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 16,53%. Οσο για τις ζημίες υπερέβησαν σωρευτικά τα 5,5 δις ε. 

Και ιδού ο κατάλογος των ζημιών το 2005:

ΟΣΕ 629,81 εκ ευρώ. ΕΘΕΛ 265,29 εκ ευρώ. ΗΣΑΠ 91,71 εκ ευρώ. ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ 89,37 εκ ευρώ. ΗΛΠΑΠ 83,69 εκ ευρώ. ΟΔΙΕ 19,83 εκ ευρώ. ΤΡΑΜ 16,33 εκ ευρώ. ΕΟΜΜΕΧ 11,28 εκ ευρώ. Προαστιακός 10,16 εκ ευρώ. ΟΣΚ 10,14 εκ ευρώ. ΟΠΕ 7,36 εκ ευρώ. ΑΣΠΡΟΦΟΣ 4,36 εκ ευρώ. ΟΑΣΑ 3,74 εκ ευρώ. ΟΔΔΥ 2,70 εκ ευρώ. ΕΛΟΤ 2,47 εκ ευρώ. ΔΕΠΟΣ 0,41 εκ ευρώ. ΔΕΘ 0,26 εκ ευρώ. Οργανισμός Λιμένος  Βόλου 0,25 εκ ευρώ. Οργανισμός Λιμένος  Ηρακλείου 0,14 εκ ευρώ. ΚΕΔ 0,07 εκ ευρώ. 

Κατάργηση των νόμων 

Τον Φεβρουάριο του 2006 δόθηκε εντολή – τελεσίγραφο για περιορισμό των μισθολογικών αυξήσεων στο 3% και να αποφασίσουν οι διοικήσεις των ΔΕΚΟ περικοπές σε επιδόματα και δαπάνες ως τις 30 Απριλίου του 2006, ενώ εκδόθηκε εγκύκλιος για εφαρμογή του νέου νόμου 3429/2005 για τις ΔΕΚΟ. Τότε, ήλθε από την ΓΣΕΕ η δήλωση: Θα κοπεί το χέρι όποιου συνδικαλιστή συνυπογράψει τέτοιες ρυθμίσεις. Ενώ είχε ψηφιστεί το άρθρο 14 που προέβλεπε αλλαγές στους Γενικούς Κανονισμούς Προσωπικού των ΔΕΚΟ, όπως και ότι στις ζημιογόνες ΔΕΚΟ έπρεπε να υιοθετηθούν γενικοί κανονισμοί με στόχο την εξυγίανσή τους ως το τέλος Απριλίου 2006. Όταν, όμως, η διοίκηση της ΔΕΗ αποφάσισε να εφαρμόσει τον νόμο, οι συνδικαλιστές διέκοψαν την συνεδρίαση για εθελουσία έξοδο 4.000 ατόμων. Όλα αυτά, ενώ ήταν γνωστό ότι στο τέλος του 2005, η επιχείρηση, με προσωπικό 27.246 άτομα, τα καθαρά κέρδη συρρικνώθηκαν σε 135,7 εκ ευρώ, μειωμένα κατά 54% και ο δανεισμός αυξήθηκε σε 3,75 δις ευρώ  έναντι 3,63 εκ ευρώ, το 2004. Ο νόμος συνέχισε να μην εφαρμόζεται και τον Απρίλιο του 2006 το υπουργείο Ανάπτυξης κατήρτισε τον Χάρτη των Υποχρεώσεων των ΔΕΚΟ, μια λίστα 18 σημείων που έπρεπε να εφαρμόσουν οι δημόσιες επιχειρήσεις: Εντός συγκεκριμένου χρονικού ορίου η απάντηση στον πελάτη, αποζημιώσεις για πλημμελή παροχή υπηρεσιών, διευκολύνσεις σε οικονομικά αδυνάμους, όριο αποπληρωμής λογαριασμών τουλάχιστον έναν μήνας από την έκδοσή τους, απλούστευση διαδικασιών, κώδικας συμπεριφοράς των υπαλλήλων, πρόβλεψη για αξιολόγηση των παρεχομένων υπηρεσιών κλπ. Τον Μάιο του 2006, με την ΕΕ να μας λέει ότι ξοδεύουμε για μισθούς δημοσίων υπαλλήλων 25,7% περισσότερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, ενώ βρισκόμαστε στον πάτο σε ό,τι αφορά στην κοινωνική προστασία, ο ΟΣΕ έδωσε αυξήσεις κόντρα στον νόμο. Υπεγράφη διετής συλλογική σύμβαση και δόθηκαν  επιπλέον χρήματα στους εργαζόμενους από 80 ως 120 ευρώ μικτά για το 2006 και από 90 ως 135 ε για το 2007.  Παράλληλα, έγινε διεύρυνση των επιδομάτων και δεν επετράπη κανένας διαχωρισμός μεταξύ παλιών και νέων εργαζομένων. Η γελοιότης συνεχίστηκε. Αφού ο νόμος δεν είχε εφαρμοστεί ως το τέλος Απριλίου 2006, ως όφειλε, δόθηκε (ξανά) εντολή για κατάθεση business plan από τις ΔΕΚΟ. Υποχρεούνταν να έχουν καταρτίσει επιχειρησιακά σχέδια με στόχο την μείωση των ελλειμμάτων ως τις 30 Ιουνίου, ενώ ως τις 30 Αυγούστου έπρεπε να είχε τεθεί σε εφαρμογή η νέα οργανωτική δομή των ΔΕΚΟ. Επίσης οι οικονομικές καταστάσεις θα συντάσσονταν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, ενώ η αμοιβή του διευθύνοντος συμβούλου δεν θα μπορούσε να υπερβαίνει την αμοιβή του Προέδρου του Αρείου Πάγου. 

Όλα αυτά, βέβαια, συνέβαιναν διότι, ενώ ο νόμος για τις ΔΕΚΟ 3429 του 2005 προέβλεπε ότι οι ζημιογόνες επιχειρήσεις του Δημοσίου όφειλαν, μετά από διαπραγματεύσεις με τους εργαζομένους, αλλά σε προθεσμία 4 μηνών να προσαρμόσουν τους κανονισμούς προσωπικού με στόχο την εξυγίανσή τους. Αν η προθεσμία περνούσε άπρακτη, ο νόμος προέβλεπε οι αλλαγές να γίνονται με νόμο. Αλλά ο τότε αρμόδιος υπουργός, ανακοίνωσε ότι καμιά αλλαγή δεν θα γινόταν χωρίς την συναίνεση εργαζομένων. Κατήργησε τον νόμο προφανώς για να μην δυσαρεστήσει τους υφισταμένους και πελάτες του! Μ’ αυτά και μ’ αυτά φθάσαμε στον Οκτώβριο του 2006, οπότε, μετά τους ένδεκα Οργανισμούς Λιμένων, στάθηκε δυνατόν να εφαρμοστεί ο νόμος σε 18 ακόμη φορείς (ΕΑΣ, ΕΤΑ, Αγροτουριστική, Ελληνικό Φεστιβάλ, ΔΕΘ,  ΕΥΑΘ, HELEXPO, ΟΔΔΥ, ΕΑΒ, Κτηματική Εταιρία Δημοσίου, ΟΠΕ, Ελληνικές Αλυκές, Μεταλλουργική Βιομηχανία, Ελληνικό Κέντρο Επενδύσεων, Κοινωνία της Πληροφορίας, ΟΣΚ, Οργανισμοί Λιμένος, κλπ).

Τον Νοέμβριο του 2006, μέσα σε έναν χρόνο, τα έσοδα των ΔΕΚΟ είχαν μειωθεί κατά 8%, ενώ οι ζημίες αυξήθηκαν κατά 228% και τα ελλείμματα κατά 200%!

Κρουαζιερόπλοια και καπετάνιοι 

Ήταν τότε που ξέσπασε θύελλα όταν ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΤΕ Π. Βουρλούμης, στη διάρκεια ημερίδας,  αποκάλεσε τις ΔΕΚΟ «κρουαζιερόπλοια πολυτελείας» με τους συνδικαλιστές στις θέσεις λουξ. Παράλληλα, είπε ότι καπετάνιοι είναι διοικήσεις που δεν τολμούν και πλοιοκτήτρια εταιρία οι κυβερνήσεις που δεν θέλουν φασαρίες. Επίσης, αποκάλεσε την Βουλή υπερωκεάνιο πολυτελείας. 

Σωστά, γιατί και ο ίδιος διορισμένος από κυβέρνηση ήταν. Αλλά οπωσδήποτε, η τότε «πλοιοκτήτρια εταιρία» έδειχνε αδυναμία να επιβάλει το σωστό, αν και γνώριζε πως οι ΔΕΚΟ θα κατέγραφαν το 2007 ζημιές πάνω από 1,5 δις ευρώ και θα αναζητούσαν νέα δάνεια, υψηλότερα των 2 δις ευρώ. 

Τον Ιανουάριο του 2007, δόθηκε στην δημοσιότητα και η Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη (ναι, ναι, του σημερινού δημάρχου Αθηναίων) για τις προσλήψεις και το ΑΣΕΠ. Αφορούσε την περίοδο 1994-2004. Σύμφωνα με αυτήν, το 2000 (εκλογικό έτος) 9 στις 10 προσλήψεις έγιναν κατά παράβαση του νόμου Πεπονή, ενώ κατά την δεκαετία 7 στους 10 διορισμούς ελέγχονται για τη νομιμότητά τους. 

Στο μεταξύ, ο νόμος 3429 του 2005 συνέχιζε να καρκινοβατεί ως προς την εφαρμογή του. Τον Σεπτέμβριο του 2007 ανακοινώθηκαν περικοπές μισθών στους διοικητές των ΔΕΚΟ με βάση τον νέο νόμο. Και τον Νοέμβριο, τους… τα ξανάδωσαν πίσω  ως αποζημίωση για συμμετοχή σε διοικητικά συμβούλια! 

Εκείνον τον μήνα, τον Νοέμβριο του 2007, δόθηκε στην δημοσιότητα και η ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Καταναλωτή: Στην κορυφή της λίστας παραπόνων των καταναλωτών οι περίφημες επιχειρήσεις κοινής οφελείας. Οι περισσότερες καταγγελίες αφορούσαν σε ΔΕΗ, ΟΣΕ, Μετρό, τηλεπικοινωνίες. 

Την ίδια ώρα σημειωνόταν νέα έκρηξη στα ελλείμματα των ΔΕΚΟ. Με πρωταθλητές ΟΣΕ, ΕΘΕΛ, ΕΔΥΣΙ, ΕΑΣ και συσσωρευμένα χρέη ύψους 15 δις ευρώ. Αποδείχθηκε επίσης ότι οι διοικήσεις των ΔΕΚΟ δεν μπορούσαν καν να διαχειριστούν τον δανεισμό τους, ενώ όποτε τους κατέβαινε στο κεφάλι ζητούσαν δάνεια, ακόμη και αν είχαν χρήματα στα αποθεματικά τους. 

Ειδικά στις επιχειρήσεις που υπάγονται στο υπουργείο μεταφορών η μεταρρύθμιση για τις ΔΕΚΟ κυριολεκτικά ναυάγησε. Το έλλειμμα του ΟΣΕ εκτροχιάστηκε κατά 2 δις ευρώ, ενώ το χρέος μετά τον περίφημο διαχωρισμό των δραστηριοτήτων εκτινάχθηκε στα 7,5 δις ευρώ μέσα σε μόλις 15 μήνες. 

Ο ΟΣΕ στις αρχές του 2007 έσπασε σε πέντε εταιρίες, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθεί με επιπλέον λειτουργικά έξοδα. Μάλιστα, μετά τον διαχωρισμό δημιουργήθηκε και άλλο πρόβλημα, καθώς η ΤΡΑΙΝΟΣΕ δεν μπορούσε πλέον να επιδοτηθεί. 

Όσο για τους οργανισμούς του ΟΑΣΑ, την περίοδο 2003-2006 παρουσίασαν διόγκωση ελλειμμάτων κατά 42% και μαύρη τρύπα ύψους 3 δις ευρώ.  Όλοι τους κουβαλούσαν δεκαετίες ζημιογόνων χρήσεων, ενώ και οι νέες εταιρίες (τραμ, προαστιακός, πρόλαβαν αμέσως να δημιουργήσουν τεράστια συσσωρευμένα χρέη). 

Κάθε άλλο παρά τυχαίο, αφού και επί ΠΑΣΟΚ και επί Ν.Δ. τα δύο τρίτα των Κεντρικών Επιτροπών και των δύο κομμάτων έγιναν διευθυντές σε ΔΕΚΟ. Οι θέσεις στις ΔΕΚΟ υπήρξαν πάντα – και είναι και σήμερα ότι κι’ αν λένε για βιογραφικά και διαφάνεια – τα τρόπαια των αφισοκολλητών των κομμάτων. 

Έτσι, τον Ιούνιο του 2008, μόνο τα χρέη του ΟΣΕ είχαν φθάσει στα 8,4 δις ευρώ. Αλλά οι μισθοί, μισθοί – οι εργαζόμενοι λένε πως αυτό συνέβη επειδή δεν υπάρχει αρκετό προσωπικό στις θέσεις που θα έπρεπε να υπάρχει, οπότε οι ανάγκες καλύπτονται με υπερωρίες. 

Το 2007, σύμφωνα με τις επίσημες μισθοδοτικές καταστάσεις, το ύψος των αμοιβών 20 μηχανοδηγών ξεπέρασε τα 2 εκ ε. Από αυτά μόνο οι 400.000 αντιστοιχούν σε βασικό μισθό, ενώ οι  862.000 προέρχονταν από υπερωρίες. 

Τον Ιούλιο του 2008, η τότε κυβέρνηση επανήλθε με non paper για τους μισθούς στις ΔΕΚΟ. Σύμφωνα με αυτό το 2007, η μέση ετήσια αμοιβή στις ΔΕΚΟ ήταν 43.280 ευρώ, ενώ ο μέσος ετήσιος εθνικός μισθός βρισκόταν στα 27.174 ευρώ και ο μέσος ετήσιος μισθός των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα ήταν 23.405 ευρώ.

Στην ΕΑΒ, το 56% έπαιρνε από 30.000 ως 50.000 ευρώ. Στον ΗΣΑΠ το 73% έπαιρνε από 30.000 ως 70.000 ευρώ. Στον ΟΣΕ οι μέσες αμοιβές ήταν 32.273 ευρώ και  με τις υπερωρίες έφθανε στις 52.457 ευρώ. Στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ οι μέσες αμοιβές ήταν 33.424 ευρώ και με τις υπερωρίες 59.388 ευρώ. Στην Ολυμπιακή Αεροπορία, με αποφάσεις της διαιτησίας, το 2004 επιτεύχθηκαν αυξήσεις βασικών μισθών της τάξης του 40%, ενώ δόθηκαν αυξήσεις και στα επιδόματα γάμου, τέκνων, παραγωγικότητας, εκπαιδευτή. Στις αποζημιώσεις ασθένειας η καταβολή μισθού γινόταν για 12 μήνες αντί για έναν μήνα, ενώ η αποζημίωση συνταξιοδότησης από ασθένεια έφθανε στο 80% του μισθού. Το 2008, η αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης αυξήθηκε στο 100% από το 40%που ήταν το 2004. Στον ΗΛΠΑΠ δόθηκαν αυξήσεις άνω του 8,5% ετησίως. 

Συμπέρασμα: Το ελληνικό Δημόσιο έφθασε να διατηρεί 48 δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, όπου βασίλευαν οι ρουσφετολογικές προσλήψεις. Στην πενταετία 2003 – 2008 δόθηκαν αυξήσεις της τάξης του 10% στους μισθούς των ΔΕΚΟ, με αποτέλεσμα 2 στα 3 ευρώ των εξόδων τους να πηγαίνουν στην μισθοδοσία. Παρά το γεγονός ότι τον Απρίλιο του 2006 η διϋπουργική επιτροπή για τις ΔΕΚΟ καθόρισε πλαφόν αύξησης του μισθολογικού κόστους  στο 5% για το 2006 και στο 6% για το 2007,  αυτό αυξήθηκε κατά 8,43% το 2006 και 8,25% το 2007. Παρά τις προειδοποιήσεις ότι σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάλλονταν κυρώσεις στις διοικήσεις (που ουδέποτε επιβλήθηκαν): Απόλυση χωρίς αποζημίωση, δέσμευση των εσόδων των ΔΕΚΟ και μη χορήγηση εγγύησης του Δημοσίου για τα δάνεια που θα συνάψουν, όπως προέβλεπε ο νόμος του Δεκεμβρίου 2005. 
Το κόστος μισθοδοσίας από το 67,13% των λειτουργικών εξόδων το 2005 εκτινάχθηκε στο 77,93% το 2006 και στο 74,64% το 2007. Στην ΕΑΒ το κόστος μισθοδοσίας ως προς τα συνολικά λειτουργικά έξοδα αυξήθηκε από 62,47% το 2005, σε 86,88% το 2007. Στην ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ (ΕΑΣ) από 45,99% στο 76,15%. Από τα στοιχεία προέκυψε ότι οι αυξήσεις έγιναν μέσω υπερωριών, συμμετοχών σε επιτροπές, εκτάκτων αμοιβών, επιδομάτων θέσεων ευθύνης κλπ.

Το 2008 σάλος προκλήθηκε – και από στελέχη της Ν.Δ. - πάλι από την κατάθεση της τροπολογίας, που προέβλεπε ότι στις επιχειρήσεις που λαμβάνουν κρατική ενίσχυση ή καταγράφουν έστω και για ένα έτος ζημίες ή, ακόμη, το Δημόσιο κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών (εισηγμένες) δεν θα ισχύουν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, ενώ τις ετήσιες αυξήσεις θα αποφασίζει διϋπουργική επιτροπή με βάση τον επίσημο πληθωρισμό. Αν  οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δεν συμφωνούν, αυτοί δεν θα έχουν το δικαίωμα προσφυγής στον ΟΜΕΔ (Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας). Προς τούτο θα απαιτείται κοινή προσφυγή στον Οργανισμό Μεσολάβησης με τον εργοδότη. Λίγο μετά προστέθηκε η πρόβλεψη: «Οι αποδοχές στο σύνολό του, που θα ορίζει η Διϋπουργική Απόφαση της Επιτροπής ΔΕΚΟ, δεν θα μπορεί να είναι κατώτερες από το ύψος αυτών που καθορίζουν η Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και οι κλαδικές συμβάσεις». 

Φθάνουμε στο 2009, οπότε το έλλειμμα του ΟΣΕ βρίσκεται στα 9 δις ευρώ. Και οι υπουργοί το μόνο που κάνουν είναι να αλλάζουν τις διοικήσεις στις ελλειμματικές ΔΕΚΟ του τομέα συγκοινωνιών, τοποθετώντας τους εκλεκτούς τους στις θέσεις των προηγουμένων – λες και είχαν παραλάβει από υπουργούς του αντίπαλου κόμματος (πράγμα το οποίο επίσης είναι απαράδεκτο). Φθάσαμε στο σημείο να γίνουν πάνω από δέκα αλλαγές στο Δ.Σ. του ΟΣΕ μέσα σε μια πενταετία. 

Το 2004 ο όμιλος απασχολούσε 8.400 εργαζομένους με δαπάνη μισθοδοσίας 248 εκ ε. Το 2009 απασχολούσε 6.400 με δαπάνη 302 εκ. Διότι μαζί με τα μέλη του Δ.Σ. έπρεπε να ευνοηθούν και άλλοι υποστηρικτές του εκάστοτε υπουργού. Με αποτέλεσμα, το συσσωρευμένο χρέος να ξεπεράσει τα 10 δις ευρώ. 

Τον Δεκέμβριο του 2009, η κυβέρνηση έχει αλλάξει, οδεύουμε ολοταχώς προς την πτώχευση και την επιτήρηση, αλλά οι νέοι κυβερνώντες δεν θέλουν με το καλημέρα σας να φανούν ανακόλουθοι σε σχέση με τις προεκλογικές τους υποσχέσεις. 

«Νέο μοντέλο» 

Έτσι, ανακοινώνεται «νέο μοντέλο διοίκησης στις εποπτευόμενες ΔΕΚΟ», με «διαρκή έλεγχο των διοικήσεων (δύο φορές το μήνα θα περνούν οι διοικητές το κατώφλι του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μαθαίνουμε), με πιστή τήρηση χρονοδιαγραμμάτων, ενιαίο προϋπολογισμό σε ορισμένες περιπτώσεις και τοποθέτηση ενός προσώπου στις θέσεις προέδρου και διευθύνοντος σύμβουλου. 

Στον ΟΣΕ οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι από τα χρέη των 10 δις ευρώ, τα 8,5 οφείλονται στο γεγονός ότι την περίοδο 2002-2009 το Δημόσιο υποχρέωνε τον Οργανισμό να δανείζεται με επαχθείς όρους για να καλύπτει τα θέματα των υποδομών. Το βέβαιο είναι ότι από το 2002 ως το 2008 το σύνολο των οφειλών του ΟΣΕ υπερτριπλασιάστηκε. Τον Ιούλιο του 2010, το ΠΑΣΟΚ κοντεύει έναν χρόνο εξουσίας και η τρόικα βρίσκεται ανάμεσά μας. Οι 52 ΔΕΚΟ εμφανίζουν ζημιές ύψους 1,8 δις ευρώ και έχουν δανειακές ανάγκες ύψους 1,6 δις ευρώ. Ο υπουργός Οικονομικών κάνει δηλώσεις και οι εργαζόμενοι επίσχεση εργασίας για καθυστέρηση δεδουλευμένων. Η τρόικα θέτει για πρώτη φορά θέμα μείωσης προσωπικού. 

Βρισκόμαστε στην εκπνοή του 2010 και πλέον έχει αναγγελθεί η μη ανανέωση των συμβάσεων. Αλλά και ότι δεν θα γίνει απόλυση κανενός μονίμου υπαλλήλου. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει τίποτε που να θυμίζει ανάπτυξη, σωστή λειτουργία και δημιουργία προϋποθέσεων εσόδων.  

Στην Ελλάδα, ισχύει πάντα το φινάλε της «Λυσιστράτης» του Αριστοφάνη: Ελάτε στο συμπόσιο, πληρώνει το Δημόσιο…

πηγή: 'Ελεύθερη Ζώνη'