Boby Sands - 30 χρόνια από την απεργία πείνας των μαχητών του IRA

Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από τότε που 10 Ιρλανδοί μαχητές του IRA πέθαναν το 1981, στην «Ιρλανδική Απεργία Πείνας», μια εκστρατεία που ξεκίνησε  για να ανακτήσουν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα οι πολιτικοί κρατούμενοι, που βρίσκονταν στις φυλακές της Βρετανικής κυβέρνησης.
Τα γεγονότα που οδήγησαν στην απεργία πείνας ήταν ο τερματισμός τής πολιτικής της Βρετανικής κυβέρνησης, που είχε κατατάξει τους Ιρλανδούς κρατούμενους πολέμου στη Βόρεια Ιρλανδία ως ειδική κατηγορία χωρίς δικαιώματα.......

Tο ειδικό καθεστώς κράτησης των ιρλανδών πολιτικών κρατουμένων είχε ως στόχο να κάμψει την πειθαρχία και την οργάνωσή τους ως πολιτικών κρατουμένων. Ήταν μέρος της συνεχιζόμενης στρατηγικής ποινικοποίησης της αντίστασης στη Βρετανική κατοχή.
Ως απάντηση σ’ αυτή την κατάσταση οι κρατούμενοι του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (ΙRΑ) και του Ιρλανδικού Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού (INLA) ξεκίνησαν τη «διαμαρτυρία της κουβέρτας», όπου οι κρατούμενοι αρνούνταν να φορούν τις στολές της φυλακής και είτε περπάταγαν γυμνοί ή έφτιαχναν ρούχα από τις κουβέρτες τους.
Οι διαμαρτυρίες αυτές είχαν ως στόχο την εξασφάλιση «Πέντε Αιτημάτων».

• το δικαίωμα να μη φορούν τις στολές της φυλακής,
• το δικαίωμα να μην εργάζονται για τη φυλακή,
• το δικαίωμα της ελεύθερης συναναστροφής τους με άλλους κρατούμενους,
• το δικαίωμα να οργανώνουν τις δικές τους εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες,
• το δικαίωμα σε μια επίσκεψη, ένα γράμμα και ένα πακέτο ανά εβδομάδα.

Τον Οκτώβριο του 1980 ξεκίνησε η πρώτη απεργία πείνας. Σ’ αυτήν συμμετείχαν άντρες και γυναίκες από τρεις διαφορετικές φυλακές. Μετά από δυο μήνες και μ’ ένα κρατούμενο πολύ κοντά στο θάνατο, η Βρετανική κυβέρνηση φάνηκε  να αποδέχεται το αίτημα των κρατουμένων να φορούν τα δικά τους ρούχα. Η απεργία σταμάτησε τον Δεκέμβριο, προτού πεθάνει κανένας.
Μετά από μερικές βδομάδες, έγινε ξεκάθαρο ότι η Βρετανική κυβέρνηση δεν είχε καμιά πρόθεση να ικανοποιήσει τα αιτήματα των κρατουμένων και απλά τους εξαπάτησε για να σταματήσουν την απεργία πείνας. Στις 1 Μάρτη του 1981, ξεκίνησε μια νέα απεργία πείνας. 
Ο Μπόμπι Σαντς, ένας από τους ηγέτες του ΙΡΑ, ήταν ο πρώτος που αρνήθηκε παίρνει τροφή. Οι απεργοί πείνας ήξεραν ότι κατά πάσα πιθανότητα θα πεθάνουν καθώς η Θάτσερ, πρωθυπουργός τότε της Βρετανίας, είχε δημόσια απορρίψει κάθε συμβιβασμό. 
Ο Mπόμπι Σαντς είχε δηλώσει: «Δεν θα με σπάσουν καθώς η επιθυμία για ελευθερία και για την ελευθερία του Ιρλανδικού λαού βρίσκεται στην καρδιά μου. Θα φθάσει η μέρα όπου όλος ο λαός της Ιρλανδίας θα έχει την επιθυμία για ελευθερία. Τότε θα αλλάξουν τα πράγματα».
Επίσης, ο ίδιος είχε εξηγήσει γιατί οι Ρεπουμπλικάνοι κρατούμενοι πολέμου ήταν πολιτικοί κρατούμενοι, κάτι για το οποίο άλλωστε πάλευαν:
«Πιστεύω και στηρίζω το θεόσταλτο δικαίωμα του Ιρλανδικού έθνους στην κυρίαρχη ανεξαρτησία και το δικαίωμα κάθε Ιρλανδού και Ιρλανδής να στηρίξει αυτό το δικαίωμα με την ένοπλη επανάσταση».
Ο Σαντς ήταν ένας μεγάλος αγωνιστής και πήγε φυλακή για πρώτη φορά στα 17 του για τις δραστηριότητες του στον ΙRΑ. Το υπόλοιπο της ζωής του, πέρα από μια σύντομη περίοδο έξι μηνών, το πέρασε στις φυλακές όπου διάβασε πολύ, ιδιαίτερα τα κείμενα του Τσε Γκεβάρα.
Λίγο πριν την έναρξη της απεργίας, ο ανεξάρτητος Ιρλανδός βουλευτής Tyrone πέθανε. Ο Σαντς ήταν υποψήφιος για τη θέση του μακαρίτη βουλευτή και εκλέχτηκε τελικά στις 9 Απριλίου του 1981 κερδίζοντας με 30.492 ψήφους τον φιλοβρετανό υποψήφιο Γουέστ. 
Μετά από τρεις βδομάδες, στις 5 Μαΐου του 1981 και ύστερα από 66 μέρες απεργίας πείνας, ο Σαντς πεθαίνει στο νοσοκομείο της φυλακής. Η ανακοίνωση του θανάτου του προκαλεί την οργή των Ιρλανδών και ταραχές στους δρόμους της Βόρειας Ιρλανδίας. 
Στην κηδεία το φέρετρο του Σαντς το ακολουθούν 100.000 άνθρωποι. Μια γκάιντα στην κεφαλή της νεκρώσιμης πορείας έπαιζε ένα τραγούδι που έγινε δημοφιλές από τους υποστηρικτές των απεργών πείνας: 
«Δεν θα φορώ του κατάδικου τη στολή, πειθήνια δεν θα υπηρετήσω την ποινή μου, και ας αποκαλεί η Βρετανία τον αγώνα της Ιρλανδίας 800 έτη εγκλήματος».

Το καλοκαίρι πέθαναν ακόμα 9 απεργοί πείνας. Τα ονόματα τους ήταν: Francis Hughes, Patsy O’Hara, Raymond McCreesh, Joe McDonnell, Martin Hurson, Kevin Lynch, Kieran Doherty, Thomas McElwee και Michael Devine.
Στα τέλη του καλοκαιριού η απεργία πείνας άρχισε να σπάει καθώς ο Καθολικός κλήρος πέτυχε να πείσει τις οικογένειες των κρατουμένων που είχαν χάσει τις αισθήσεις τους να τους ταΐσουν ενδοφλεβικά. Αφού συνέβη αυτό μ' έναν αριθμό κρατουμένων, ο ΙRΑ και ο INLA σταμάτησαν την απεργία μετά από 217 μέρες, στις 3 Οκτώβρη του 1981.

Στη συνέχεια, η Βρετανική κυβέρνηση ικανοποίησε τα αιτήματα των απεργών πείνας, «σιωπηλά» και χωρίς ποτέ όμως να τους θεωρήσει πολιτικούς κρατούμενους. 
Η απεργία πείνας οδήγησε σε μια αναζωογόνηση της αντίστασης κατά της Βρετανικής κατοχής και της δραστηριότητας του ΙRΑ, που οδήγησε σε πολλές νέες στρατολογήσεις. Η δραστηριότητα του Σαντς για το κοινοβούλιο, ως υποψήφιος και απεργός πείνας ταυτόχρονα ενέπνευσε την στρατηγική της «ένοπλης πάλης και των εκλογών», όπου το Σιν Φέϊν συμμετείχε στις εκλογές σ’ όλη την Ιρλανδία ενώ ο ΙΡΑ συνέχιζε την ένοπλη αντίσταση κατά του Βρετανικού στρατού και των δεξιών παραστρατιωτικών δυνάμεων. 
Ο θάνατος των δέκα μαρτύρων πείνας, προκάλεσε αηδία και την αποστροφή για το Βρετανικό ιμπεριαλισμό σε ολόκληρο τον κόσμο. Επίσης κινήματα αντίστασης ανά τον κόσμο εμπνεύστηκαν από την πάλη τους. 
Στο νησί Robben, ο Μαντέλα με μια ομάδα κρατούμενων ξεκίνησε απεργία πείνας, που ήταν εμπνευσμένη από τον Μπόμπι Σαντς και τους συντρόφους του. Μεταξύ των άλλων αιτημάτων, απαίτησαν τα μικρά παιδιά τους να τους επισκεφτούν. Μετά από έξι μέρες ο Μαντέλα πέτυχε μια συμφωνία με τις αρχές της φυλακής. 
Τον Ιούνιο του 1981, μια ομάδα Παλαιστινίων κρατουμένων στη φυλακή Nafha έστειλε ένα γράμμα στις οικογένειες των απεργών πείνας που ανέφερε: «Εμείς, επαναστάτες του Παλαιστινιακού λαού που είμαστε υπό την τρομοκρατική κυριαρχία του Σιωνισμού, σας γράφουμε αυτό το γράμμα από την έρημο της φυλακής Nafha. Σας χαιρετίζουμε και είμαστε αλληλέγγυοι μ’ εσάς στη σύγκρουσή σας με την καταπιεστική, τρομοκρατική κυριαρχία που επιβλήθηκε στον Ιρλανδικό λαό από τη Βρετανική ελίτ…»
«Χαιρετίζουμε την ηρωική πάλη του Μπόμπι Σαντς και των συντρόφων του που έχουν θυσιάσει ό,τι πολυτιμότερο έχουν. Έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία. Από εδώ, από τη φυλακή Nafha όπου φίδια και άμμος διεισδύουν στα κελιά μας, από εδώ, υπό το ζυγό της Σιωνιστικής κατοχής, στεκόμαστε δίπλα σας.  Πίσω από τα κελιά μας, σας υποστηρίζουμε, υποστηρίζουμε το λαό σας και τους επαναστάτες σας που επέλεξαν να αντιμετωπίσουν το θάνατο… Ο λαός μας στην Παλαιστίνη και στις Σιωνιστικές φυλακές παλεύουν όπως και ο λαός σας κατά των Βρετανικών μονοπωλίων και θα συνεχίσουμε ως τη νίκη».
Επίσης στο Ιράν, η κυβέρνηση τότε είχε αλλάξει το όνομα του δρόμου μπροστά στη Βρετανική Πρεσβεία και από οδός Ουΐνστον Τσόρτσιλ μετονομάστηκε σε Μπόμπι Σαντς. Η πρεσβεία τελικά άλλαξε την πόρτα της, ώστε να μην βρίσκεται στο δρόμο που φέρει το όνομα ενός «τρομοκράτη».
Ο αγώνας των Ιρλανδών μαχητών και μαρτύρων, δεν είναι ένα απλό επετειακό γεγονός. Εμπνέει ακόμα, τόσο στην Ιρλανδία (όπου οι στόχοι για τους οποίους πολέμησαν μένουν ακόμα ανικανοποίητοι) όσο και οπουδήποτε αλλού, όπου υπάρχουν καταπιεσμένοι και μάλιστα πολύ περισσότερο σήμερα, όπου με τον «αντιτρομοκρατικό» πόλεμο υπάρχουν πολλοί Σαντς στις φυλακές όλου του κόσμου.